- Yazar / Yayım Yılı / Özgün Adı: Ernest Hemingway / 1952 / The Old Man and The Sea
- Yayınevi / Tür : Bilgi Yayınevi (2006) / Roman
- Sayfa Sayısı: 147
- Mekan: Küba – Gulf Stream
Ernest Hemingway ile lise yıllarımda tanıştım. En ünlü romanları olan “Silahlara Veda” ve “Çanlar Kimin İçin Çalıyor” eserlerini okumuştum ilk olarak. Ancak üzerinden çok zaman geçti ve yazara bu kez “Yaşlı Adam ve Deniz” kitabı ile dönüş yaptım. Yazarın akıcı ve sade üslubu ile tekrar bir araya gelmek çok keyifliydi ve eminim ki diğer eserlerini de okumaya devam edeceğim. Gelelim “Yaşlı Adam ve Deniz” kitabına.
Hemingway 1936 yılında Esquire dergisine balıkçılıkla ilgili kısa bir hikaye yazar. Yazdığı bu hikayesi aklından çıkmaz ve bu hikayeyi yeni bir kurgu kitabı haline dönüştürmek ister. Ancak araya İspanya İç Savaşı ile ilgili yazdığı “Çanlar Kimin İçin Çalıyor” eseri girer. Yazar tam 15 yıl sonra bu hikayeye dönmüştür ve 1952 yılında ortaya “Yaşlı Adam ve Deniz” romanı çıkar. Yazarın hayattayken yayınlanan son eseri böylelikle yazılmış olur. Yazarın 1954 Nobel Edebiyat Ödülü‘nü kazanmasında da bu eser büyük rol oynar.
Roman 84 gün boyunca hiç balık tutamamış ve büyük bir balık yakalayacağına inanarak kayığıyla açılmış Kübalı ihtiyar balıkçı Santiago’nun hikayesidir. Bu sebeple de daha çok Santiago’nun iç sesi gibidir. Kendisiyle mücadelesi, denizle ve avıyla mücadelesi, hayalleri, basit istekleri.. Hemingway ince düşünülmüş bir anlatım tarzıyla ihtiyar balıkçıyı kendi kendine konuşturarak, aslında biz okuyuculara balıkçının iç dünyasını aktarır.
Santiago o kadar şanssızdır ki, çırağının ailesi artık onunla çalışmasına izin vermez ve küçük çocuk farklı bir balıkçı teknesine gönderilir. Ancak Santiago ile küçük çırağının kitapta öyle şefkatli anlatılan bir ilişkisi vardır ki, yürek eritir. Çocuk, ustası olan yaşlı balıkçıyı yalnız bırakmak istemez ancak ailesine de karşı çıkamaz. Balıkçı da çocuğa şanssızlık getireceğini düşünerek, kendisi ile açılmasını istemez. Ve yalnız başına büyük bir balık yakalama ümidiyle açılır da açılır Santiago.
“Ama insanoğlu yenilgi için yaratılmamıştır” dedi. “İnsan yok edilebilir ama yenilemez.” – Sy.117
Oltasına nihayet büyük bir balık vurduğunda, avı ile gireceği mücadeleden habersizdir ihtiyar balıkçı ve bu noktadan sonra günlerce sürecek macera başlar. Santiago’nun gözünden hem hayatına saygı ve hayranlık duyduğu, hem de yaşamını kazanmak için öldürmek zorunda olduğu devasa kılıçbalığı ile mücadelesini okuruz hikayede. Balıkçı ve av biraz da metafor olarak kullanılmış gibi gelir. Ancak Hemingway açıklamalarında kitapta sembolizm olmadığını, denizin bildiğimiz deniz, yaşlı adamın ise bildiğimiz yaşlı adam olduğunu ifade eder 🙂 Bu sebeple de kitabın içindeki umut, mücadele, azim, çile, kaybediş, yokluk, bunların da hepsi var olduğu şekliyle gerçektir bana göre.
Yatak harika olacak. Yenildiğinde kolay, diye düşündü. Nasıl da kolay olduğunu hiç bilmezdim. Peki ya ne yendi seni, diye düşündü.
“Hiçbir şey” dedi yüksek sesle. “Çok açıldım.” – Sy.135
Roman o kadar akıcı ki, ne zaman sonuna geldiğinizi anlamıyorsunuz. Ben severek ve oldukça hızlı bir şekilde okudum. Hafta sonuna sığacak, yormayan, oldukça sade anlatımı olan bir eser. Santiago ile birlikte birkaç gününüzü denizde geçirip yorulmuş gibi hissedeceğiniz, ama sonunda evinizdeki güvende kahvenizi yudumlamak isteyeceğiniz bir kitap kendisi 🙂
Denizi, insanların, onu sevdiklerinde, İspanyolca adlandırdıkları gibi “la mar” olarak düşünürdü daima. Onu sevenler kimi zaman hakkında kötü şeyler söyler ama daima sanki bir kadınmışçasına söylenir bunlar. (…) kimi gençten balıkçılar eril olan “el mar” şeklinde bahsederlerdi ondan. Ama yaşlı adam onu daima dişil ve muazzam iyilikler bahşeden veya esirgeyen birşey olarak düşünürdü; eğer vahşi ya da fena şeyler yaparsa bu, engel olamadığındandı. Ay, tıpkı bir kadını olduğu gibi denizi etkiliyor, diye düşündü.” – Sy.35
Keyifli okumalar!
Kitap ve Seyahat 